Vergi İndirimi

Vergi İndirimi yatırım teşvik belgesi kapsamında uygulanan bir destek unsurudur. Bu destekten yararlanmak için yatırıma başlamadan önce bir yatırım teşvik belgesi alınması gerekmektedir. Teşvik belgesi kapsamında uygun bulunan yatırım harcamaları, mevzuatta belirtilen diğer hükümlere de uygun bir biçimde tamamlandığında Vergi İndirimi desteğinden yararlanmaktadır. Günümüzde teşvik belgesi kapsamında hibe uygulanmamaktadır ancak hibe ile eşdeğer özelliklerde sayılabilecek bu yatırım katkısı uygulanmaktadır. Gelir vergisi veya kurumlar vergisi mükellefi olan yatırımcılar, elde ettikleri kazanç üzerinden ödemek durumunda oldukları verginin bir bölümünü, teşvik mevzuatının izin verdiği usul ve esaslarda düşecektir. Bu destek unsuru hibe ile eşdeğer sayılabilecek çok önemli bir teşvik unsurudur.

Vergi İndirimi Nedir?

Vergi İndirimi yatırım teşvik belgesi kapsamında yapılan yatırım harcamalarının bir bölümünün gelir vergisi ya da kurumlar vergisinden düşülmesini sağlayan destektir. Bu desteğin üst sınırını Yatırıma Katkı Oranı adı verilen bir bileşen belirlemektedir. Bu oran ne kadar yüksek olursa vergiden düşülebilecek olan yatırım harcamalarının miktarı da o kadar yüksek olacaktır. Yüksek miktarda Vergi İndiriminden yararlanmak yatırımcılara büyük bir maliyet avantajı sağlamaktadır. Bu nedenle, gerek iç piyasa gerekse yurt dışı pazarlarda büyük bir avantaj sağlamaktadır.

Vergi İndirimi Hangi Vergileri Kapsar?

Yatırım Teşvik Belgesi kapsamında sağlanan vergi indirimi destek unsuru şirketin elde edeceği gelirlerden doğan kurumlar vergisi ya da gelir vergisi yükünden indirim sağlar. Sermaye şirketleri kurumlar vergisine, şahıs işletmeleri ise gelir vergisine tabidir. Her iki verginin de oranı ve uygulanma biçimi benzerdir. İşletme hangi vergi türüne tabi olursa olsun, toplam yatırım tutarı ile orantılı bir şekilde ödenecek vergi miktarı da düşecektir.

Vergi İndirimi Nasıl Hesaplanır?

Yatırım Teşvik Belgesi kapsamında sağlanan vergi indiriminin hesaplanması biraz karmaşıktır. Bu hesaplamada, Yatırıma Katkı Oranı adı verilen bir orandan yararlanılır. Yatırıma Katkı Oranı, adından da çok net anlaşılacağı üzere devlet bir yatırıma sağlayacağı katkıdır. Bu katkı günümüzde hibe usulü ile yapılmamakta, vergiden vazgeçilmesi biçiminde yapılmaktadır. Devletin bir yatırıma sağlayacağı toplam katkı olan vergi indirimi, o bölgedeki yatırıma katkı oranı ile toplam sabit yatırım tutarının çarpımı sonucu elde edilir. Vergi indirimi hesaplama şekli aşağıdaki görselde formülize edilmiştir.

Vergi İndiriminden Nasıl Yararlanılır?

Vergi İndiriminden yararlanılabilmesi için daha önce de belirtildiği üzere yatırım teşvik belgesi alınmış olması gerekir. Dahası, sahip olunan bu belge kapsamında yer alan destek unsurları arasında Vergi İndirimi de bulunmalıdır. Bu durumda, Vergi İndirimi desteğinden yararlanılması ile ilgili 2 yol bulunmaktadır. Bunlar;

• 1. Yatırım tamamlama vizesi yapıldıktan sonra yararlanmak.
• 2. Yatırım döneminde yararlanmak.

Her iki durumda da yararlanma koşulları, usul ve esasları farklılık göstermektedir. Ayrıca, her iki durum da beraberinde hem çeşitli avantajlar hem de eşitli riskler getirmektedir. Bu nedenle, yatırımcılara doğru bilgi sunmak ve yardımcı olmak amacıyla her iki durum da detaylı açıklanmıştır.

1. Yatırım Tamamlama Vizesinden Sonra Vergi İndiriminden Yararlanmak

Önceden yatırım teşvik sistemi içerisinde Vergi İndirimi destek unsuru yalnızca yatırım tamamlama vizesi yapıldıktan sonra yararlanılacak şekilde kurgulanmıştı. Bunun için bölgesel nitelikli bir teşvik belgesi kapsamında yapılan yatırım tamamlandığında öncelikle bakanlığa bilgi verilir ve eksper heyeti incelemeye çağrılır. Yatırım yerinde yapılan inceleme ve ekspertiz neticesinde, belge kapsamında kabul edilecek harcamalar bakanlık uzmanlarınca değerlendirilir. Nihai değerlere göre düzenlenen yeni bir teşvik belgesi oluşturulur ve bu değerler üzerinden de teşvikler uygulanır. Bu durumda, yatırımcı tüm süreç tamamlanana kadar beklemek durumundadır. Tüm teşviklerle ilgili haklar saklı kalır ancak desteklerden yararlanmaya başlama tarihi ertelenir. Bu durumun önemli bir avantajı ise yatırımcının çok daha düşük risk almasıdır. Bu aşamadan sonra genellikle ciddi sorunlarla karşılaşılmaz.

2. Yatırım Döneminde Vergi İndiriminden Yararlanmak

Yatırım döneminde Vergi İndiriminden yararlanmak için gerekli düzenleme son yıllarda yapılmıştır. Günümüz ekonomik durumu ve küresel rekabet koşulları içerisinde bu desteklerden hemen yararlanmak isteyen yatırımcılar, ilgili harcamaları doğrudan vergi tutarından düşmeye başlayabilmektedir. Bu durumun getirdiği avantaj beraberinde risk de getirmektedir. Harcamaların ve diğer tüm hususların teşvik mevzuatına uygun biçimde yürütülmesi ile ilgili sorumluluk tamamen yatırımcı üzerinde kalmaktadır. Eğer yatırımın ileri aşamalarında bir sorun yaşanır ve belge iptal edilirse, yararlanılan tüm destekler müeyyide ve yasal faizler ile birlikte geri alınacaktır. Bu nedenle, Vergi İndirimi destek unsurunun nasıl ve ne zaman uygulanacağının çok iyi planlanması gerekmektedir.

Yatırıma Katkı Oranı Nedir?

Yatırıma Katkı Oranı, aslında adından da anlaşılacağı gibi, devletin bir yatırıma dolaylı olarak sağladığı katkı miktarını belirtmektedir. Bu oran aynı zamanda Vergi İndirimi destek unsurunun üst sınırını da belirlemektedir. Tüm desteklerin farklı uygulama biçimleri bulunmaktadır. Benzer biçimde, her birinin üst sınırları da farklı şekilde tanımlanmıştır. Bazı destekler oransal olarak, bazıları tutar sınırı ile ve bazıları da belirli sürelere tabi olacak şekilde uygulanmaktadır.

Söz konusu Vergi İndirimi destek unsuru olduğunda, bu üst sınır da Yatırıma Katkı Oranı ile tanımlanmıştır. Bölgesel teşvik sistemi kapsamında, yatırımın bulunduğu bölgeye göre belirlenen yatırıma katkı oranları bulunmaktadır. Toplam sabit yatırım tutarı ile yatırıma katkı oranı çarpıldığında bir yatırımcı için vazgeçilen gelir ya da kurumlar vergisi miktarı bulunur. Sabit yatırım tutarı ise bina ve inşaat harcamaları, tadilat ve tamiratlar, tesisat, makine ve teçhizat ile mühendislik, projelendirme, makinelerin nakliyesi, gümrükleme, sigorta gibi diğer harcamaların toplamıdır. Bu tutara arazi ve arsa alım bedelleri dahil değildir.

Yatırım Teşvik Belgesi Kapsamında Vergi İndirimi Oranları

Yatırım Teşvik Belgesi kapsamında uygulanan Vergi İndirimi tüm belge türlerinde ya da tüm teşvik sistemlerinde uygulanmaz. Vergi İndirimi destek unsurunu ihtiva eden teşvik belgesi türleri; bölgesel teşvik belgesi, öncelikli teşvik belgesi, stratejik teşvik belgesi ve proje bazlı teşvik belgesidir. Önceden, bunlara büyük ölçekli teşvik belgesi de dahildi ancak günümüzde bu türde belge düzenlenmemektedir.

Vergi İndirimi desteği tüm bölgelerde uygulanmaktadır. Ancak, uygulama oranı ile yatırıma katkı oranı bölgeye göre farklılık göstermektedir. Gelişmiş olan birinci bölgede en düşük oranda uygulanırken, daha az gelişmiş olan 6. bölgeye doğru ilerledikçe uygulama oranı artış göstermektedir. Güncel teşvik sistemine göre, bölgelere göre Vergi İndirimi ve Yatırıma Katkı Oranları aşağıda yer almaktadır.

Bölgeler	Vergi İndirimi		Yatırıma Katkı Oranı
	OSB/EB İçi	OSB/EB Dışı	OSB/EB İçi	OSB/EB Dışı
1. Bölge	%55	%50	%20	%15
2. Bölge	%60	%55	%25	%20
3. Bölge	%70	%60	%30	%25
4. Bölge	%80	%70	%40	%30
5. Bölge	%90	%80	%50	%40
6. Bölge	%90	%90	%55	%50

Vergi İndirimini Hangi Bakanlık Uygular?

Yatırım Teşvik Belgesi kapsamında uygulanan Vergi İndirimi karmaşık bir uygulama mekanizmasına sahiptir. Teşvik sistemi kapsamındaki işlemler T.C. Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından uygulanmaktadır. Öte yandan, vergilendirme ile ilgili işlemler ise vergi daireleri aracılığıyla T.C. Hazine ve Maliye Bakanlığı sorumluluğundadır. İki kurumun faaliyet alanına giren bu konu her iki kurumun koordinasyonu altında uygulanır.

Vergi İndirimi Yerine İlave SGK Prim Teşvikleri

Bilindiği üzere yatırım teşvik belgesi kapsamında uygulanan SGK prim teşvikleri 2012/3305 sayılı Karar kapsamında uygulanmaktadır. 21 Haziran 2020 tarihli Resmi Gazete'de yayımlanan Cumhurbaşkanı Kararı ile uygulamaya konan yeni bir SGK prim teşvik mekanizması bulunmaktadır. Buna göre, istihdam yoğun sektörlerde faaliyette olan yatırımcılar vergi indirimi destek unsurundan vazgeçmek koşuluyla ilave SGK prim teşviğinden yararlanabilecektir. Bu durumda, yatırımın bulunduğu bölgede uygulanan yatırıma katkı oranının yarısı SGK Primi İşveren Hissesi Desteği üst sınırına eklenecektir. Bu durumda, hangi destek unsurunun daha avantajlı olacağı hususunun yatırım özelinde hesaplanması gerekmektedir.

Resmi Gazete: İlgili Karar değişikliğine erişim için tıklayın.

 

© 2000-2023 Teşvik Merkezi. Tüm hakları saklıdır. İzinsiz alıntı yapılması, çoğaltılması ve doğrudan kullanılması yasaktır.
* Bu sayfa "Vergi İndirimi" hakkında detaylı bilgi verilmesi amacıyla teşvik mevzuatı ve uygulamalarına dayalı olarak Teşvik Merkezi uzmanları tarafından hazırlanmıştır. İçerik ve görsellere ilişkin tüm haklar Teşvik Merkezi'ne aittir.