Yatırım Teşvik Bölgeleri

Yatırım Teşvik Bölgeleri ülkemizde uygulanan teşvik sisteminin en önemli unsurlarından bölgesel teşvik sistemi kapsamında yararlanılabilecek destek unsurlarının belirlenmesinde esas alınan haritadır. Bir başka ifadeyle bu harita yatırımların yararlanabileceği destekleri belirlemektedir. Yatırım Teşvik Bölgeleri SEGE adlı Sosyo Ekonomik Gelişmişlik Endeksi çalışmasına göre yapılandırılmıştır. Bölgeler arasındaki gelişmişlik farkını en aza indirmek amacıyla daha fazla gelişmiş illerde daha az destek uygulanmakta, daha az gelişmiş bölgelerde ise daha fazla destek uygulanmaktadır. Bu şekilde belirlenen 6 farklı bölge bulunmakta olup, en gelişmiş olan 1. bölgede en az destek uygulanırken, en az gelişmiş olan 6. bölgede en fazla destek uygulanmaktadır. E-TUYS sisteminde yapılacak tüm projelerde Yatırım Teşvik Belgesi düzenlenmeden önce bölge seçimi otomatik olarak yapılmaktadır.

Yatırım Teşvik Bölgeleri Ne Demek?

Ülkemiz il ve ilçelerini çok sayıda kriter doğrultusunda nesnel bir analiz ile sınıflandıran bölgeler sistemidir. İl ve ilçeler arasındaki sosyo-ekonomik gelişmişlik farkını esas alır. Bu bölge sisteminin amacı ülke genelinde gelişmişlik seviyesini eşitlemektir. Bu nedenle, 6 farklı Yatırım Teşvik Bölgesi belirlenmiştir. Dahası, bu bölgelere göre destek unsurları da farklılaştırılmıştır. Aslında bölgesel teşvik sistemi her yönüyle tamamen Yatırım Teşvik Bölgelerine dayalı oluşturulmuş bir sistemdir.

Yatırım Teşvik Bölgeleri 2023

Bir ülkenin il ve ilçelerinin gelişmişlik seviyesi dinamik bir parametredir. Yani her il ve ilçenin gelişmişlik düzeyi sürekli değişmektedir. Bu nedenle belirli aralıklarla SEGE çalışması da tekrarlanmaktadır. Bu çalışmaya bağlı olarak Yatırım Teşvik Bölgeleri de güncellenmektedir. Bir yatırımcı için yatırım yerinin hangi bölgede olduğu bilmek çok büyük önem taşır. Çünkü ne kadar destek alacağını doğrudan belirleyen parametre bölgedir. 2023 Yatırım Teşvik Bölgeleri aşağıdaki görselde yer almaktadır.

Yatırım Teşvik Bölgeleri Nelerdir?

2020 yılında yapılan bir değişiklik neticesinde bazı illerin bulunduğu bölge değiştirilmiştir. 2012 yılından beri uygulanmakta olan bölgeler haritası ilk kez 2020 yılında değiştirilmiştir. Buna göre güncel 6 adet Yatırım Teşvik Bölgesi ve her bölgeye özgü bilgiler aşağıda yer almaktadır.

1. Yatırım Teşvik Bölgesi

1. Yatırım Teşvik Bölgesi ya da kısaca 1. Bölge ülkemizin sosyo ekonomik yönden en gelişmiş bölgesidir. Bu bölgede yatırımlar zaten çok yoğundur. Bu nedenle, teşvikler en düşük seviyede uygulanır. 1. Bölgede Ankara, Antalya, Bursa, Eskişehir, İstanbul, İzmir, Kocaeli, Muğla, Tekirdağ illerinden oluşur.

2. Yatırım Teşvik Bölgesi

2. Yatırım Teşvik Bölgesi ya da kısaca 2. Bölge yine gelişmiş ancak birinci bölgeye kıyasla görece az gelişmiş olan bölgedir. Burada yatırımlar yine son derece yoğundur. Teşvikler nispeten az olmakla birlikte tatmin edici teşvik unsuları bulunur. Bu bölgede faiz desteği ya da kar payı desteği uygulanmaz. 2. Bölge Aydın, Balıkesir, Bilecik, Bolu, Çanakkale (Bozcaada ve Gökçeada ilçeleri hariç), Denizli, Edirne, Isparta, Karabük, Kayseri, Kırklareli, Konya, Manisa, Sakarya, Yalova illerinden oluşur.

3. Yatırım Teşvik Bölgesi

3. Yatırım Teşvik Bölgesi ya da kısaca 3. Bölge ortalama gelişmişlik seviyesindeki bölgedir. Bu bölgede destekler de ortalama seviyede uygulanmaktadır. Bu bölgeden itibaren faiz desteği ve kar payı desteği uygulanmaya başlar. 3. Bölge Adana, Burdur, Düzce, Gaziantep, Karaman, Kırıkkale, Kütahya, Mersin, Samsun, Trabzon, Rize, Uşak ve Zonguldak illerinden oluşur.

4. Yatırım Teşvik Bölgesi

4. Yatırım Teşvik Bölgesi ya da kısaca 4. Bölge az gelişmiş bölgeler sınıfındadır. Bu nedenle artık bu bölgeden itibaren desteklerin yoğunluğu artış gösterir. 4. Bölge Afyonkarahisar, Aksaray, Amasya, Artvin, Bartın, Çorum, Elazığ, Erzincan, Hatay, Kastamonu, Kırşehir, Malatya, Nevşehir, Sivas illerinden oluşur.

5. Yatırım Teşvik Bölgesi

5. Yatırım Teşvik Bölgesi ya da kısaca 5. Bölge en az gelişmiş ikinci bölgedir. Burada destekler son derece yüksek seviyededir. Bu bölgede, bölgesel teşviklerin uygulanma oranı da benzer biçimde artış gösterir. 5. Bölgede Bayburt, Çankırı, Erzurum, Giresun, Gümüşhane, Kahramanmaraş, Kilis, Niğde, Ordu, Osmaniye, Sinop, Tokat, Tunceli ve Yozgat illeri yer alır.

6. Yatırım Teşvik Bölgesi

6. Yatırım Teşvik Bölgesi ya da kısaca 6. Bölge ülkemizin en az gelişmiş bölgesidir. Bu bölgede teşvikler en üst seviyede uygulanır. Çok geniş bir aralıktaki yatırım konuları bölgesel teşviklerin tamamından yararlanır. Bu bölgede faiz desteği, kar payı desteği, gelir vergisi stopajı ve sgk primi (işçi hissesi) desteği uygulanır. 6. Bölge Adıyaman, Ağrı, Ardahan, Batman, Bingöl, Bitlis, Diyarbakır, Hakkari, Iğdır, Kars, Mardin, Muş, Siirt, Şanlıurfa, Şırnak, Van illeri ile Bozcaada ve Gökçeada ilçelerinden oluşur.

Yatırım Teşvik Bölgelerine Göre Destek Unsurları

Yatırım Teşvik Bölgeleri gelişmişlik sırasıyla birden altıya doğru ilerlemektedir. Yatırımların ülke genelinde dengeli bir dağılım göstermesi için birinci bölgeden altıncı bölgeye doğru yayılım göstermesi gerekmektedir. Bu nedenle birinci ve ikinci bölgelerde faiz desteği gibi önemli bir destek uygulanmazken, üçüncü bölgeden itibaren uygulanmaktadır. Benzer biçimde birinci bölgede vergi indirimi, yatırıma katkı oranı ve istihdam desteklerinin oran ve süreleri çok daha düşüktür, öte yandan altıncı bölgeye doğru ilerledikçe bu süre ve oranlar ciddi miktarda artış göstermektedir. Günümüzde altıncı bölgede uygulanan teşvikler nedeniyle çok sayıda yatırım altıncı bölgede başarılı bir biçimde gerçekleştirilebilmektedir. Uygulanan teşvikler neticesinde bu yatırımlar daha hızlı gelişim gösterebilmektedir.

Yatırım Teşvik Bölgelerinde İlçeler

2020 yılında yapılan değişiklik yalnızca bazı illerin bulunduğu Yatırım Teşvik Bölgesini değiştirmekle kalmadı, aynı zamanda ilçe bazlı bir sınıflandırma sistemini de yürürlüğe koymuştur. Yeni Yatırım Teşvik Bölgelerine göre bir ilin daha az gelişmiş ilçeleri bir alt bölge desteğinden yararlabilecektir. Önceden, Organize Sanayi Bölgesi ya da Endüstri Bölgesi olarak adlandırılan kümelenme bölgelerinde yapılan yatırımlar bir alt bölge desteğinden yararlanmaktaydı. Benzer biçimde artık bazı illerin belirlenmiş ilçeleri de bir alt bölge desteğinden yararlanabilmektedir. Eğer bu ilçelerde OSB ya da EB gibi sanayi kümelenme bölgeleri bulunuyor ise o zaman iki alt bölge desteğinden yararlanılması da mümkündür. Yeni Yatırım Teşvik Bölgeleri kapsamında alt bölge desteğinden yararlanabilecek ilçelerin listesi aşağıdaki gibidir.

- Ankara: Çamlıdere, Bala, Haymana
- Adana: Yumurtalık, İmamoğlu, Karataş, Karaisalı, Tufanbeyli, Aladağ, Feke, Saimbeyli
- Afyonkarahisar: Kızılören, İhsaniye, Bayat, Sinanpaşa, Hocalar, Çobanlar
- Aksaray: Ortaköy, Sarıyahşi, Eskil, Ağaçören, Güzelyurt, Gülağaç
- Amasya: Göynücek, Hamamözü
- Antalya: Gündoğmuş
- Aydın: Kuyucak, Germencik, Karacasu, Sultanhisar, Köşk, Buharkent, Yenipazar, İncirliova, Bozdoğan, Koçarlı, Karpuzlu
- Balıkesir: Savaştepe, Dursunbey, Sındırgı, Havran, Kepsut, İvrindi, Balya
- Bartın: Kurucaşile
- Bilecik: Gölpazarı, İnhisar, Yenipazar
- Bolu: Yeniçağa, Mudurnu, Göynük, Seben, Kıbrısçık, Dörtdivan
- Burdur: Kemer, Ağlasun, Cavdır, Çeltikçi, Yeşilova, Altınyayla
- Bursa: Harmancık, Keles, Büyükorhan
- Çanakkale: Bayramiç, Yenice
- Çankırı: Bayramören
- Çorum: Ortaköy, Boğazkale, Uğurludağ, Mecitözü, Bayat, Laçin
- Denizli: Babadağ, Kale, Beyağaç, Baklan, Güney, Çameli
- Düzce: Çilimli, Kaynaşlı, Cumayeri, Gölyaka, Yığılca
- Edirne: Enez, İpsala, Meriç, Lalapaşa
- Elazığ: Kovancılar, Karakocan, Alacakaya, Maden, Palu, Baskil, Sivrice, Arıcak
- Erzincan: Otlukbeli, Tercan, Çayırlı
- Erzurum: Horasan, Hınıs, Şenkaya, Çat, Köprüköy, Tekman, Karaçoban, Karayazı
- Eskişehir: Alpu, Günyüzü, Han
- Gaziantep: Nizip, İslahiye, Oğuzeli, Nurdağı, Karkamış, Araban, Yavuzeli
- Hatay: Arsuz, Reyhanlı, Yayladağı, Hassa, Kumlu, Altınözü
- Isparta: Şarkikaraağaç, Aksu, Gelendost, Sütçüler
- İzmir: Bayındır, Beydağ, Kiraz
- Karabük: Eskipazar, Yenice, Ovacık, Eflani
- Karaman: Kazımkarabekir, Başyayla, Sarıveliler, Ayrancı
- Kastamonu: Daday, Cide, İhsangazi, Hanönü, Azdavay, Pınarbaşı, Şenpazar, Doğanyurt
- Kayseri: İncesu, Felahiye, Yahyalı, Bunyan, Yeşilhisar, Pınarbaşı, Sarıoğlan, Tomarza, Sarız, Akkışla
- Kırıkkale: Karakeçili, Delice, Keskin, Sulakyurt, Balışeyh, Çelebi
- Kırklareli: Demirköy, Pehlivanköy, Kofçaz
- Kırşehir: Akpınar, Çiçekdağı, Boztepe, Akçakent
- Kilis: Musabeyli, Polateli
- Konya: Kulu, Sarayönü, Hadim, Taşkent, Güneysınır, Hüyük, Kadınhanı, Doğanhisar, Tuzlukçu, Yalıhöyük, Bozkır, Derebucak, Altınekin, Çeltik, Yunak, Derbent, Halkapınar, Emirgazi
- Kütahya: Domaniç, Hisarcık, Şaphane, Pazarlar, Dumlupınar, Altıntaş, Çavdarhisar, Aslanapa
- Malatya: Hekimhan, Doğanşehir, Akçadağ, Yazıhan, Doğanyol, Arguvan, Kuluncak, Kale, Pütürge
- Manisa: Saruhanlı, Köprübaşı, Ahmetli, Gölmarmara, Selendi
- Mersin: Aydıncık, Mut, Gülnar
- Muğla: Seydikemer
- Nevşehir: Derinkuyu, Acıgöl
- Niğde: Altunhisar, Çiftlik
- Osmaniye: Sumbas
- Rize: Hemşin, Güneysu, İyidere, Derepazarı, İkizdere, Kalkandere, Çamlıhemşin
- Sakarya: Kaynarca, Ferizli, Karapürçek, Taraklı
- Samsun: Kavak, Havza, Alacam, Yakakent, Vezirköprü, Salıpazarı, Asarcık, Ayvacık
- Sinop: Dikmen
- Sivas: Akıncılar, Zara, Gölova, Kangal, Ulaş, Altınyayla, Hafik, Yıldızeli, Koyulhisar
- Trabzon: Çarşıbaşı, Araklı, Şalpazar, Dernekpazarı, Tonya, Köprübaşı, Hayrat, Düzköy
- Uşak: Banaz, Karahallı, Sivaslı
- Yozgat: Aydıncık
- Zonguldak: Kilimli, Gökçebey

Alt Bölge Desteğinden Nasıl Yararlanılır?

Alt bölge desteği dendiğinde akıllara daha fazla teşvik almak gelir. Alt bölgeler her zaman daha fazla teşvikten yararlanır. OSB (Organize Sanayi Bölgesi) veya EB (Endüstri Bölgesi) içerisindeki yatırımlar bir alt bölge desteği alır. Dahası, yukarıda sayılan bir alt bölge desteğinden yararlanan ilçelerde yapılacak yatırımlar da bir alt bölge desteği alır. Eğer yatırım hem OSB veya EB hem de bir alt bölge desteğinden yararlanacak ilçelerden birinde ise iki alt bölge desteğinden yararlanır.

Ancak, alt bölge desteklerinden yararlanılması ile ilgili önemli bir husus vardır. Alt bölge destekleri bir alt bölgenin destek oranları veya sürelerinin uygulanmasını sağlar. Fakat, Yatırım Teşvik Belgesinde bulunmayan bir destek unsurunun eklenmesini sağlamaz. Bu çok önemli bir bilgidir. Bunu birkaç örnek ile aşağıda açıklayalım.

Örnek 1: Dördüncü bölgede yapılan bir yatırım altıncı bölgenin SGK Primi İşçi Hissesi Desteğini ya da Gelir Vergisi Stopajı Desteğini alamaz. Yalnızca dördüncü bölgede sahip olduğu Vergi İndirimi ve SGK Primi İşveren Hissesi Desteği için altıncı bölgenin oran ve sürelerinden yararlanır.

Örnek 2: Birinci ya da ikinci bölgede yapılan bir yatırım iki alt bölge desteği alıyor olsa da Faiz Desteği teşvik unsurundan yararlanması mümkün olmayacaktır. Ancak yine kendi bölgesinde sahip olduğu Vergi İndirimi ve SGK Primi İşveren Hissesi Desteği açısından iki alt bölgenin destek oran ve sürelerinden yararlanacaktır.

Örnek 3: Bir yatırım kendi bölgesindeki bölgesel teşvik kriterleri sağlamalıdır. Ancak bu şartla alt bölge desteğinden yararlanır. İki alt bölgenin şartlarını sağlayan ancak kendi bölgesindeki şartları sağlamayan bir yatırım hiçbir bölgesel teşvikten yararlanmaz. Ancak kendi bölgesinde bölgesel teşvik alan bir yatırım iki alt bölgenin destek oran ve sürelerini alabilir.

Sık Sorulan Sorular

Günümüzde, 2023 yılı teşvik uygulamaları ve güncellemeler ışığında Yatırım Teşvik Bölgeleri hakkında ilgili sık sorulan sorulara ve bunların cevaplarına aşağıda yer verilmiştir. Ayrıca, bulamadığınız tüm sorular için bize danışabilirsiniz.

 

© 2000-2023 Teşvik Merkezi. Tüm hakları saklıdır. İzinsiz alıntı yapılması, çoğaltılması ve doğrudan kullanılması yasaktır.
* Bu sayfa "Yatırım Teşvik Bölgeleri" hakkında detaylı bilgi verilmesi amacıyla teşvik mevzuatı ve uygulamalarına dayalı olarak Teşvik Merkezi uzmanları tarafından hazırlanmıştır. İçerik ve görsellere ilişkin tüm haklar Teşvik Merkezi'ne aittir.