Bölgesel Yatırım Teşvikleri

Bölgesel Yatırım Teşvikleri, tüm yatırımcılar tarafından yararlanılması en fazla istenen desteklerden oluşmaktadır. İller, hatta günümüzde ilçeler bazında sosyo ekonomik gelişmişlik düzeyine göre farklı oranlarda uygulanır. Çok önemli avantajları bulunan bu desteklerden yararlanılması için mevzuatta sayılan koşullara uygun bir yatırım projesine sahip olmak ve bu proje için düzenlenmiş Bölgesel Yatırım Teşvik Belgesi sahibi olmak gerekir. Bölgesel Yatırım Teşvik sistemi ile ilgili tüm detaylar aşağıda aktarılmıştır.

Bölgesel Yatırım Teşviklerinin Tanımı

Bölgesel Yatırım Teşvikleri tanım olarak bölgesel gelişmişlik düzeyi farklarını en aza indirmek için kurgulanmış teşvik sistemidir. Bu sistemde ülkemiz il ve ilçeleri sosyo-ekonomik gelişmişlik düzeyine göre 6 farklı bölgeye ayrılmıştır. Bunlar içerisinde gelişmiş bölgelerde yer alan il ve ilçelerde daha az destek verilir. Öte yandan, az gelişmiş il ve ilçelerde çok daha yüksek teşvikler uygulanır. Bu sayede, yatırım ülkemizin tüm bölgelerine eşit bir şekilde dağılır. Gelişmemiş bölgelerin kalkınmasına, üretimine ve istihdamına daha fazla katkı sağlanır.

⦿ Yatırım planladığınız il ve ilçenin hangi bölgede olduğunu öğrenin: Yatırım Teşvik Haritası

Bölgesel Yatırım Teşvikleri Nelerdir?

Bölgesel Yatırım Teşvikleri daha önce de belirtildiği üzere destek yoğunluğu açısından teşvik sisteminin ikinci ve çok gelişmiş bir basamağını oluşturur. Güncel durumda uygulanan Bölgesel Yatırım Teşvikleri;

1. 1. KDV İstisnası
2. 2. Gümrük Vergisi Muafiyeti
3. 3. Vergi İndirimi
4. 4. SGK Primi İşveren Hissesi Desteği
6. 6. Gelir Vergisi Stopajı Desteği**
7. 7. Faiz ya da Kar Payı Desteği
8. 8. Yatırım Yeri Tahsisi
9. 9. Bina İnşaat Harcamalarında KDV İstisnası*

* Yalnızca imalat sanayi ve turizm yatırımlarına uygulanmaktadır.

** Yalnızca 6. bölgede genel teşvik sistemi kapsamında desteklenen yatırımlara uygulanmaktadır.

Bölgelere Göre Uygulanan Destek Oranları

Bölgesel Yatırım Teşvikleri, bölgeler arası gelişmişlik farkını en aza indirmeyi amaçlar. Bu nedenle destek unsurları her bölgede farklı oranda uygulanır. Gelişmiş bölgelerde teşvik uygulama oranı düşük, az gelişmiş bölgelerde ise teşvik uygulama oranı yüksektir. Ayrıca, her destek unsurunun uygulanmadığı bölgeler de bulunur. Bu kapsamda, bölgesel teşvik sisteminde uygulanan destek unsurlarının bölgelere göre uygulama oranları aşağıda başlıklar halinde verilmektedir.

Vergi İndirimi

Bölgesel Yatırım Teşvikleri içerisindeki en önemli desteklerin başında vergi indirimi gelir. Toplam yatırım tutarının belirli bir bölümü kurumlar vergisi veya gelir vergisinden indirilir. Sermaye şirketleri kurumlar vergisine tabi oldukları için kurumlar vergisinden, şahıs işletmeleri ve adi ortaklıklar gelir vergisine tabi oldukları için gelir vergisinden indirim yaparlar. Toplam yatırım tutarının ne kadarını vergiden düşebileceklerini belirleyen orana ise yatırıma katkı oranı adı verilir. Bölgelere uygulanan vergi indirimi oranı ve yatırıma katkı oranı aşağıdak tabloda yer almaktadır.

Bölgelere Göre Vergi İndirimi ve Yatırıma Katkı Oranları
Bölge	Yatırıma Katkı Oranı(%)	Vergi İndirimi Oranı(%)
1. Bölge	15	50
2. Bölge	20	55
3. Bölge	25	560
4. Bölge	30	70
5. Bölge	40	80
6. Bölge	50	90

Sigorta Primi İşveren Hissesi Desteği

Bölgesel Teşvik Sisteminin istihdamı dengelemek amacıyla uygulanan destek unsuru SGK Primi İşveren Hissesi Desteğidir. Bu destek bölgelere göre değişen sürelerde uygulanır. Bölgelere göre uygulanan SGK Primi İşveren Hissesi Desteği süreleri aşağıdaki tabloda verilmiştir.

SGK Primi İşveren Hissesi Desteği Uygulama Süreleri ve Destek Tavanları
Bölge	Destek Süresi (Yıl)	Destek Süresi OSB (Yıl)	Destek Tavanı*
1. Bölge	2 Yıl	3 Yıl	%10
2. Bölge	3 Yıl	5 Yıl	%15
3. Bölge	5 Yıl	6 Yıl	%20
4. Bölge	6 Yıl	7 Yıl	%25
5. Bölge	7 Yıl	10 Yıl	%35
6. Bölge	10 Yıl	12 Yıl	Tavan Yok

*Destek tavanında belirtilen oran toplam sabit yatırım tutarı ile çarpılır.

Faiz ya da Kar Payı Desteği

Faiz ya da Kar Payı Desteği bir yatırımın finansmanında kullanılacak kredinin faiz veya kar payının belirli bir bölümünü devletin karşılamasıdır. Yatırım Teşvik Belgesinde kayıtlı destek unsurları arasında faiz desteğinin bulunması, kredinin teşvik belgesi kapsamında kullanılması şarttır. 1. ve 2. bölgelerde faiz desteği uygulanmaz ancak diğer tüm bölgelerde uygulanır. Ayrıca birçok teşvik sistemi kapsamında yine faiz desteği bulunur. Faiz ve kar payı desteğinin bölgelere ve teşvik sistemlerine göre uygulanan oranları ve üst sınırları aşağıdaki tabloda verilmiştir.

Faiz veya Kar Payı Desteği Oranları ve Üst Sınırları
Yatırım Teşvik Sistemi	Destek Oranı		Azami Destek Tutarı (TL)
	TL Kredi	Döviz/Dövize Endeksli Kredi
1. Bölge	Yok	Yok	Yok
2. Bölge	Yok	Yok	Yok
3. Bölge	3 Puan	1 Puan	1 milyon TL
4. Bölge	4 Puan	1 Puan	1,2 milyon TL
5. Bölge	5 Puan	2 Puan	1,4 milyon TL
6. Bölge	7 Puan	2 Puan	1,8 milyon TL
Orta Yüksek Teknoloji	4 Puan	2 Puan	1,2 milyon TL
Öncelikli Yatırımlar	5 Puan	2 Puan	1,4 Milyon TL
Stratejik Yatırımlar	5 Puan	2 Puan	Yatırımın %5'i (50 milyon TL)
Stratejik Yatırımlar Yüksek Teknoloji (TOSHP)	10 Puan	2 Puan	Yatırımın %20'si (50 milyon TL)
Stratejik Yatırımlar Diğer (TOSHP)	8 Puan	2 Puan
Dijital Dönüşüm/Ar-Ge	5 Puan	2 Puan	1 milyon TL
Yeşil Dönüşüm/Çevre	5 Puan	2 Puan	1 milyon TL

Bölgesel Yatırım Teşviklerinden Nasıl Yararlanılır?

Bölgesel Yatırım Teşviklerinden yararlanmak biraz daha zordur. Yatırım projesinin tabi olduğu mevzuat hükümleri daha karmaşıktır. Yatırımın karakteristik özellikleri çok daha detaylı kriterler doğrultusunda incelenmektedir. Uygun bulunması halinde Bölgesel Yatırım Teşvik Belgesi düzenlenmektedir. Eğer yatırım projesi konu ve yatırım yeri itibarıyla bölgesel sisteme uygun değilse, proje genel sistem kapsamında değerlendirilebilir ya da tamamen reddedilir. Reddedilmesi durumunda proje revize edilerek yeniden başvuru yapılmasına imkan vardır. Bir yatırımın bu sistemdeki desteklerden yararlanması ancak mevzuat hükümlerinde yer alan tüm kriterlerin birlikte sağlanmasına bağlıdır. Bölgesel Yatırım Teşviklerinden yararlanmak için izlenmesi gereken adımlar;

1. 1- E-TUYS Yetkilendirme: E-TUYS adlı sistemde başvuru yapabilmek için yetkilendirme işlemlerini tamamlanır.
2. 2- Firma Bilgileri Kaydı: Yetkilendirmenin ardından yatırımcı bilgilerinin sisteme tanıtılması için E-TUYS Firma Tanımlama yapılır.
3. 3- Yatırım Teşvik Belge Başvurusu: Yatırım projesine uygun bilgi ve belgeler eşliğinde elektronik ortamda başvuru tamamlanır.
4. 4- Başvuru Takibi: Değerlendirme aşamasında başvuru dikkatle takip edilir. İstenen proje revizyonları ile ilave bilgi ve belge talepleri karşılanır.
5. 5- Yatırım Teşvik Belgesi Temini: Yatırım projesi mevzuat çerçevesinde uygun bulunduğunda belge düzenlenir.

Bölgesel Yatırım Teşviklerinin Avantajları

Bölgesel Yatırım Teşvik Belgesi de başvuru üzerinde elektronik ortamda düzenlenir ve yatırımcıya sunulur. Bu kapsamda sağlanan desteklerden yararlanılması artık yatırımcının sorumluluğundadır. Az sayıda destek uygulanıyor olsa da yatırımcılara önemli birçok avantaj sağlamaktadır. Öncelikli makine ve teçhizat alımlarında çok büyük maliyet avantajı sağlar. Uygulanan vergisel muafiyet ve istisnalar sayesinde büyük bir maliyet düşüşü sağlanır. Dolayısıyla finansal yük de büyük bir düşüş kaydeder. Temin edilecek makineler üzerindeki %18 oranındaki Katma Değer Vergisi (2023 yılında %20 olarak güncellenmiştir.) doğrudan istisna kapsamındadır. Daha açık bir ifadeyle uygulanmayacaktır. Hem makine maliyeti hem de finansman yönünden %18'lik bir kazanç sağlamaktadır. Dahası, özellikle uzak doğu menşeli birçok ithal makinede %25'lere varan gümrük vergisi ve ilave gümrük vergisi uygulanmaktadır. Bunu da dikkate aldığımızda bazı makineler için %25'e kadar gümrük masraflarında düşüş sağlamaktadır.

2022 ve 2023 yıllarında uygulanan ilave bir KDV İstisnası ise bina ve inşaat harcamalarına uygulanmaktadır. Güncel duruma göre imalat sanayi ile turizm yatırımlarında, komple yeni yatırım türündeki yatırımlarla sınırlı olmak kaydıyla uygulanır. Yatırımcılara mal ve hizmet sunacak firmalar KDV'siz satış yapma imkanı elde etmektedir. Bina inşaat listesinin ise önceden vergi dairelerince onaylanmış olması gerekmektedir.

Bunlara ilave olarak bölgesel gelişmişlik seviyelerini en aza indirmek amacıyla istihdam destekleri, finansman destekleri ve vergisel avantajlar saunulmaktadır. Bunlar yatırımın bölgesine bağlı olarak değişiklik gösterir. Bir destek unsuru bazı bölgelerde uygulanmayabilir. Öte yandan, tüm bölgelerde uygulanan destek unsurlarının ise uygulanma şekli, süresi ya da üst sınırı bölgeye göre farklılık gösterir.

Faiz ya da Kar Payı desteği önemli bir finansman teşviğidir. Yatırımcıların ihtiyaç duyduğu finansmanın maliyetini azaltmak amacıyla kullanılacak yatırım kredilerinin faiz ya da kar payının belirli bir bölümü desteklenmektedir. 1. ve 2. bölgelerde uygulanmayan bu destek unsuru diğer bölgelerde sırasıyla 3, 4, 5 ve 7 puan şeklinde uygulanır.

Özellikle istihdam yoğun sektörler için çok önemli bir avantaj sağlayan SGK prim destekleri tüm bölgelerde uygulanır. Bu desteğin birkaç bileşeni vardır. Bunlardan SGK Primi İşveren Hissesi desteği tüm bölgelerde değişen oranlarda, SGK Primi Desteği (İşçi Hissesi) ve Gelir Vergisi Stopajı ise yalnızca 6. bölgede 10 yıl süreyle uygulanır.

Yatırım Yeri Tahsisi ise çok düşük bir yıllık ödeme ile 49 yıl süreyle yatırımcı lehine Hazine arazileri üzerinde irtifak hakkı kurulmasına imkan tanır. Bu imkan sayesinde büyük bir yatırım yerine ihtiyaç duyulan birçok yatırım uygun koşullarda yer temin etme imkanı bulur.

Bölgesel Yatırım Teşvik Belgesi

Bölgesel Yatırım Teşviklerinden yararlanmanın koşulu Bölgesel Yatırım Teşvik Belgesi sahibi olmaktır. Bölgesel Yatırım Teşviklerinden yararlanma koşulları teşvik mevzuatında çok daha detaylı tanımlanmıştır. Asgari sabit yatırım tutarının çok daha ötesinde karmaşık kriterlere tabidir. Yatırım konusuna göre kriterler detaylandırılmıştır. Bölgesel Yatırım Teşvik Belgesi her yıl binlerce adet düzenlenmekte ancak bunların bir çoğu hükümlere aykırı hareketler nedeniyle iptal edilebilmektedir. İptal edilen belgeler kapsamında yararlanılan desteklerin geri alınacağı unutulmamalıdır. Bazı durumlarda bu cezanın silinmesi ve iptal edilen belge için iptal kaldırma işlemi yapılması mümkün olmaktadır. Birçok durumda ise iptal kaldırma mümkün olmamakta, yararlanılan tüm destekler yasal faiz ve cezai müeyyidelerle birlikte geri alınmaktadır. Bu nedenle, en doğrusu temin edilen bir Yatırım Teşvik Belgesi kapsamında tüm işlemlerin mevzuata birebir uyumlu şekilde yürütülmesidir.

Bölgesel Yatırım Teşviklerinden Yararlanma Şartları

Bölgesel Yatırım Teşviklerinden yararlanma şartları mevzuat hükümlerinde çok daha detaylı tanımlanmıştır. Asgari sabit yatırım tutarı bu sistemde yeterli bir kriter değildir. Bunun yerine kapasite ile ilgili kriterler, entegrasyon koşulları, il bazlı sınırlandırmalar, üretimin aşamalarına göre düzenlemeler mevcuttur. Bölgesel Yatırım Teşviklerinden yararlanmak için sağlanması gereken şartlar;

1. 1. Sabit Yatırım Tutarı: İlk kriter, diğer teşvik sistemleriyle de benzer biçimde asgari sabit yatırım tutarıdır. Bu defa bölge veya il bazında tanımlanmış olan asgari sabit yatırım tutarının sağlanması gerekir.
2. 2. Kapasite: Üretilecek ürün veya yatırım konusuna göre belirlenen asgari üretim kapasiteleri mevcuttur. Bunlar hayvancılık yatırımları için baş hayvan sayısı, imalat sanayi yatırımları için ton/yıl veya m3/yıl birimli üretim kapasitesi olarak belirlenmiştir.
3. 3. Entegrasyon: Hayvancılık yatırımlarında ve bazı imalat sanayi yatırımlarında entegrasyon koşulları tanımlanmıştır. Hayvancılık için çeşitli üretim konularının entegre bir biçimde ilerlemesi gerekmektedir. Ayrıca, imalat sanayi için de yatırımın başlaması gereken aşama tanımlanmıştır.
4. 4. Üretim Alanı: Seracılık yatırımları için örtü altı üretim alanı belirlenmiştir. Dekar olarak bölgelere göre asgari koşullar tanımlanmıştır.
5. 5. Yatırım Yeri: Bazı yatırımlar belirli illerde bölgesel kapsamda desteklenmez, bazıları ise yalnızca birkaç ilde bölgesel kapsamda desteklenmektedir.

Bununla birlikte, tüm teşvik belgeleri için getirilmesi gereken ilave bilgi ve belgeler bulunmaktadır. İster genel ister bölgesel nitelikte olsun, diğer kurumlardan temin edilmesi gereken her türlü izin, lisans, ruhsat, yazı veya belgenin temin edilmesi esastır. Bunlardan en önemli olan iste Çevresel Etki Değerlendirme (ÇED) Belgesi ve ÇED Görüş Yazısıdır. Çevresel yönden yatırımın uygunluğu olmaması durumunda teşvik de edilmesi mümkün olmayacaktır.

Bölgesel Yatırım Teşvikleri Danışmanlığı

Bölgesel Yatırım Teşviklerinin başvuru aşamasından başlamak kaydıyla süreç sonlandırılana kadar iyi analiz edilmesi ve takibi gerekir. Bölgesel Yatırım Teşvikleri çok daha derin bir mevzuat bilgisi ve deneyim seviyesi gerektirir. Desteklerin niteliği ve yoğunluğu çok fazla olduğu için dolaylı olarak etkileşimde olunması gereken mevzuatlar ve ilgili kurumlar da çok çeşitlidir. Dahası bu destekler ilave çok fazla sorumluluğu da beraberinde getirmektedir. Bu nedenle bölgesel teşvik uygulamaları düşünüldüğünde danışmanın önemi daha da artmaktadır.

Yatırım Teşvik Belgesi Danışmanlık hizmetlerinde olduğu gibi diğer kamu faaliyetleriyle ilgili danışmanlık işlemlerinde de Teşvik Merkezi olarak yatırımcıların yanındayız. Tüm işlemlerde sorumluluğu sürecin başından sonuna kadar üstleniyor, sorunsuz bir yatırım dönemi için gereken tüm çalışmaları yatırımcılar yerine tamamlıyoruz. Derin bilgi ve deneyim düzeyimiz sayesinde işlemlerin hatasız ve kolay bir biçimde sonuçlanması için gereken tüm adımları sizin yerine atıyoruz. Yatırımların tüm aşamalarında bize danışabilirsiniz.

© 2000-2023 Teşvik Merkezi. Tüm hakları saklıdır. İzinsiz alıntı yapılması, çoğaltılması ve doğrudan kullanılması yasaktır.
* Bu sayfa "Bölgesel Yatırım Teşvikleri" ve "Bölgesel Yatırım Teşvik Belgesi" hakkında detaylı bilgi verilmesi amacıyla teşvik mevzuatı ve uygulamalarına dayalı olarak Teşvik Merkezi uzmanları tarafından hazırlanmıştır. İçerik ve görsellere ilişkin tüm haklar Teşvik Merkezi'ne aittir.